قبل از هر چیز باید گفت ، واردکننده کالا موظف است اطلاعات کامل، جامع و به روز را در مورد  قوانین و آیین نامه ها را کسب نماید:

۱) قانون مقررات صادرات و واردات 

این قانون از جمله اصلی‌ترین قوانین پایه‌ ای در حوزه های مختلف تجارت بوده و در سال 1372 توسط مجلس شورای اسلامی به تصویب رسیده است. این قانون در 24 ماده اصلی تدوین شده و به بیان کلیات و خط قرمزهای مربوط به حوزه های تجاری می پردازد.

۲) آیین‌نامه اجرایی قانون مقررات صادرات و واردات 

این آیین‌نامه در ادامه ی قانون فوق و در سال 1373 توسط هیات وزیران به تصویب رسید، آیین‌نامه مذکور در 46 ماده تنظیم شده و نکات اجرایی مختلفی را در زمینه واردات کالا بیان می کند.

۳) قانون و آیین‌نامه امور گمرکی 

این قانون در سال 1390 توسط مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید و حاوی نکاتی در زمینه ترخیص کالا و فرایندهای گمرکی می باشد. مطالعه این آیین‌نامه تجار و بازرگانان را با قوانین واردات کالا بیشتر آشنا خواهد کرد.

۴) کتاب مقررات صادرات و واردات 

کتاب مذکور نکات اجرایی بسیار زیادی را در خصوص واردات کالاهای مختلف و تعرفه ‌های مرتبط با آن ها بیان می کند و همچنین نکته مهم در خصوص این کتاب این است که هر ساله بروزرسانی شده و توسط سازمان توسعه تجارت باز منتشر میگردد.

۵) بخشنامه‌های اجرایی 

کلیه بخشنامه‌ها و دستورالعمل‌های اجرایی جزء مهم‌ترین قوانین واردات کالا به شمار می روند و مطالعه ی آن‏ها شما را با جزئی‌ترین و به روزترین مقررات این حوزه آشنا می‌کند. برای اطلاع از این بخشنامه ‌ها لازم است که به طور مرتب و روزانه اخبار و اطلاعات مربوط به تجارت و واردات کالاهای مختلف را بررسی کنید.

آشنایی با مراحل واردات کالا

همانطور که گفته شد برای انجام فرآیندهای مربوط به واردات کالا علاوه بر شناخت قوانین و مقررات تدوین شده در این زمینه، همواره لازم است که واردکننده کالا با مراحل انجام این عملیات و چگونگی فرآیند اجرایی این کار آشنا باشد و تجربه کافی در این امور را داشته و یا از همکاری با مشاوران معتبر برخوردار باشد. که از آن جمله می توان به فرآیندهای مربوط به تجارت و بانکداری بین‌الملل، حمل‌ونقل بین‌الملل، ترخیص کالا و امور گمرکی، نحوه تخصیص ارز و سایر مسائل این گونه اشاره نمود.

در این بخش قصد داریم با بیان شرح مختصری از مراحل گام به گام عملیات واردات کالا شما را با چگونگی انجام این فرآیند مهم تجاری آشنا کنیم؛ بنابراین برای شناخت مراحل واردات کالا، می توانید در ادامه این بخش با ما همراه شوید.

مرحله اول اخذ کارت بازرگانی

دریافت کارت بازرگانی اولین مرحله برای انجام واردات کالا شناخته می شود. در این زمینه لازم است که تجار و بازرگانان تازه کار به سازمان های مربوطه مراجعه نموده و نسبت به اخذ و دریافت کارت بازرگانی خود اقدام نمایند. این کارت در دو نوع حقیقی و حقوقی تقسیم بندی شده و به لحاظ کاربردی انواع مختلفی دارد.

مرحله دوم انتخاب حوزه فعالیت

پس از دریافت کارت بازرگانی لازم است که زمینه و حوزه فعالیت خود را در خصوص واردات کالا تعیین کنید. تعیین زمینه فعالیتی می تواند به چند صورت انجام شود، به عنوان مثال برخی تمایل دارند تنها با یک کشور خاص فعالیت داشته باشند و اما برخی دیگر ممکن است با کشورهای مختلف ارتباط تجاری برقرار نموده و لذا کالاهای مختلفی را به کشور وارد نمایند.

بنابراین پیش از هر چیز لازم است که حوزه فعالیتی خود را انتخاب نموده و یک روش ثابت برای تجارت خود در نظر بگیرید.

مرحله سوم آشنایی با قوانین و مقررات روز

همانطور که گفتیم برخی قوانین و بخشنامه ها براساس نیاز کشورها مرتبا در حال تغییر می باشند و لذا برای پیشبرد یک تجارت اقتصادی لازم است که یک واردکننده به صورت روزانه اخبار و اطلاعات مربوط به حوزه فعالیت خود را مطالعه کرده و اطلاعات خود را در این حوزه به روز رسانی کند.

مرحله چهارم انتخاب کشور و کالای وارداتی

در این مرحله باید کشورهای مختلف را بررسی نموده و با مشتریان مختلف در کشورهای گوناگون وارد مذاکره شوید. از اینرو لازم است که علاوه بر شناخت زبان کشور مورد نظر تا حدودی با قوانین و مقررات تجاری آن کشور نیز آشنا باشید.

اکنون پس از بررسی کشورهای مختلف می توانید تصمیم بگیرید که واردات کالا از کدام کشور می تواند برای تجارت شما مناسب باشد.

مرحله پنجم درخواست ارسال پیش‌فاکتور یا پرفرما

پرفرما یا پیش‌فاکتور یکی از فرآیندهای مهم مراحل واردات کالا محسوب می شود که بعدا جهت ثبت سفارش نیز استفاده می‌شود. در واقع پیش‌فاکتور سندی است که توسط فروشنده برای خریدار ارسال شده و در آن در مورد مشخصات کامل کالا توضیح داده می شود.

مرحله ششم ثبت سفارش

ثبت سفارش یکی از مهم‌ترین مراحل واردات کالا محسوب می شود و در این مرحله لازم است که واردکننده کالا به سامانه ثبت سفارش وزارت صمت مراجعه کرده و درخواست خود را جهت واردات کالای مورد نظر ارائه دهد، چرا که برخی از کالاها ممکن است دارای ممنوعیت وارداتی باشند و لذا لازم است که پیش از خرید کالا و انجام سایر مراحل کار، درخواست واردات کالا توسط کارشناسان وزارت صمت بررسی شود تا هیچ نوع کالایی خارج از قوانین و مقررات داخلی کشور خریداری نشوند.

مرحله هفتم تخصیص ارز و پرداخت بین‌المللی

در این مرحله واردکننده اقدام به تهیه ارز می نماید. تهیه ارز معمولا به چندین طرق مختلف صورت می‌گیرد و عموما دولت به برخی از کالاهای اساسی ارز ترجیحی یا ارز دولتی اختصاص می‌دهد تا بستر مناسبی برای انجام فرآیندهای واردات کالا ایجاد نماید.

مرحله هشتم حمل و نقل و بیمه کالا

حمل‌ و نقل کالاها همواره به روش ‌های گوناگونی از جمله روش های حمل‌ و نقل جاده‌ای، ریلی، هوایی و دریایی انجام می شود که باید بسته به مبدا کالا و توافق با فروشنده یکی از این روش ها را انتخاب کنید. فروشنده و خریدار انتخاب روش حمل ‌و نقل کالا را با استفاده از قواعد بین ‌المللی اینکوترمز انجام می‌دهند لذا لازم است که شخص وارد کننده با این قوانین به خوبی آشنا باشد.

مرحله نهم ترخیص کالا از گمرک

پس از انجام مراحل فوق، کالای خریداری شده وارد گمرک می شود، اکنون لازم است که شخص با آگاهی از قوانین ترخیص کالا به گمرک مراجعه کرده و با ارائه استناد و مدارک مورد نیاز اقدام به ترخیص کالا از گمرک نماید.

باید گفت که با شناخت این مراحل و قوانین و مقررات مربوط به واردات کالا می توانید به راحتی اقدام به واردات هرگونه کالا نمایید و همچنین تجارت خود را گسترش دهید؛ اما توجه داشته باشید که انجام این مراحل تنها به زبان راحت بوده و به لحاظ عملی کار دشوار و پیچیده ای است؛ بنابراین این سوال حتما برای شما به وجود می آید که بهترین راه برای انجام مراحل واردات کالا چیست؟

 رضا خسروانی 

کارشناس و کارگزار گمرک